KINH HATTHAKA
(Hatthaka Sutta, Aṅguttara Nikāya III.35)
Một thuở nọ, Đức Phật ngồi trên đống lá gần lối mòn mà gia súc thường đi qua trong vườn cây Siṁsapā 1Đây là loài cây có thân to chắc, ở gần Āḷavī Setavyā và Kosambi thời Đức Phật. Theo tự điển Pāḷi-Anh của Rhys Davids, ở Ấn Độ ngày nay, tên loài cây này là “shisham” hay “Dalbergia sisoo”. gần Āḷavī. Lúc ấy, hoàng tử Hatthaka xứ Āḷavī đang đi bộ tới lui gần đó. Trông thấy Đức Phật ngồi trên đống lá gần lối mòn mà gia súc thường đi qua, ông đến đảnh lễ Đức Phật rồi ngồi sang một bên và nói rằng:
– Thưa Ngài, Ngài ngủ có ngon giấc không?
– Này hoàng tử, ta ngủ rất ngon giấc. Ta là một trong những người ngủ ngon nhất trong thế giới này.
– Bây giờ là mùa đông, về đêm trời rất lạnh và tuyết rơi trong tám ngày nay 2Theo Chú giải, đây là thời điểm vùng này có tuyết trong năm. Tám ngày có tuyết rơi này ở vào khoảng giữa tháng hai dương lịch.. Đất thô cứng trên lối đi đầy dấu chân thú 3“Kharā gokaṇṭaka hatā bhūmi”: nền đất gia súc dẫm lên thật là thô cứng. (khara: thô, cứng), mà lớp lá Ngài trải (để ngồi) quá mỏng, lá trên cây lại thưa thớt và y áo của Ngài thật mỏng manh trong khi gió buốt từ trên cao ào ạt thổi. Sao Ngài lại nói nói rằng: “Này hoàng tử, ta ngủ rất ngon giấc. Ta là một trong những người ngủ ngon nhất trong thế giới này”?
– Để ta hỏi ông câu hỏi này, và ông hiểu như thế nào thì hãy trả lời như thế ấy. Giả sử có người chủ hộ hay con trai của ông ta có một căn nhà với mái ngói uốn cong, có tường che chắn trong ngoài, không gió lùa, có rào cản an toàn và các cửa đóng chặt. Bên trong có giường phủ chăn lông dày, có vải len trắng thêu, hoặc chăn làm bằng da linh dương với rèm đỏ bên trên cùng gối và gối dựa màu đỏ thẫm ở hai đầu giường. Và nơi đó, có ngọn đèn dầu thắp sáng, với bốn cô vợ yêu kiều hầu hạ bên cạnh. Theo ông, người này ngủ có ngon giấc không?
– Ông ấy chắc chắn ngủ ngon. Ông ấy là một trong những người ngủ ngon nhất trong thế giới này.
– Này hoàng tử, ông có nghĩ rằng cơn sốt do ái dục sinh khởi nơi thân và tâm của người này làm cho người này không thể ngủ ngon giấc?
– Dạ có như vậy.
– Này hoàng tử, cơn sốt do ái dục sinh khởi nơi thân và tâm của người này làm cho người này không thể ngủ ngon giấc. Nhưng Như Lai đã loại trừ ái dục, chặt gốc của nó như cây thốt nốt bị chặt lìa, tiêu hủy, làm cho nó không còn sinh khởi trong tương lai. Vì lẽ đó, ta ngủ ngon giấc.
Này hoàng tử, ông có nghĩ rằng cơn sốt do sân hận sinh khởi nơi thân và tâm của người này làm cho người này không thể ngủ ngon giấc?
– Dạ có như vậy.
– Này hoàng tử, cơn sốt do sân hận sinh khởi nơi thân và tâm của người này làm cho người này không thể ngủ ngon giấc. Nhưng Như Lai đã loại trừ sân hận, chặt gốc của nó như cây thốt nốt bị chặt lìa, tiêu hủy, làm cho nó không còn sinh khởi trong tương lai. Vì lẽ đó, ta ngủ ngon giấc.
Này hoàng tử, ông có nghĩ rằng cơn sốt do si mê sinh khởi nơi thân và tâm của người này làm cho người này không thể ngủ ngon giấc?
– Dạ có như vậy.
– Này hoàng tử, cơn sốt do si mê sinh khởi nơi thân và tâm của người này làm cho người này không thể ngủ ngon giấc. Nhưng Như Lai đã loại trừ si mê, chặt gốc của nó như cây thốt nốt bị chặt lìa, tiêu hủy, làm cho nó không còn sinh khởi trong tương lai. Vì lẽ đó, ta ngủ ngon giấc.
Không còn quyến luyến hạnh phúc thế gian,
tâm hằng mát mẻ,
nghiệp lực tái sinh đã cạn 4“Nirūpadhi”: người mà nghiệp lực tái sinh đã cạn, tức là vị A La Hán,
vị bà la môn ngủ giấc an lành.
Chặt đứt mọi ràng buộc,
loại bỏ đau khổ trong tâm,
tâm hằng tĩnh lặng,
người ấy luôn an giấc.
- 1Đây là loài cây có thân to chắc, ở gần Āḷavī Setavyā và Kosambi thời Đức Phật. Theo tự điển Pāḷi-Anh của Rhys Davids, ở Ấn Độ ngày nay, tên loài cây này là “shisham” hay “Dalbergia sisoo”.
- 2Theo Chú giải, đây là thời điểm vùng này có tuyết trong năm. Tám ngày có tuyết rơi này ở vào khoảng giữa tháng hai dương lịch.
- 3“Kharā gokaṇṭaka hatā bhūmi”: nền đất gia súc dẫm lên thật là thô cứng. (khara: thô, cứng)
- 4“Nirūpadhi”: người mà nghiệp lực tái sinh đã cạn, tức là vị A La Hán
