KINH CŪḶANIKA (Abhibhū)
(Ānanda Vagga, Dutiya Paṇṇāsaka, Aṅguttara Nikāya III.80)
Ngày nọ, đại đức Ānanda đến gặp Đức Thế Tôn, tôn kính đảnh lễ Ngài, ngồi sang một bên và thưa rằng:
– Thưa Đức Thế Tôn, Ngài vẫn thường nói rằng: ‘Này Ānanda, một vị đệ tử của Đức Phật Sikhī tên Abhibhū 1Đại đức Abhibhū là một trong hai vị trưởng đại đệ tử của Đức Phật Sikhī, cũng như Đại đức Xá Lợi Phất và Mục Kiền Liên là hai vị trưởng đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca vậy.. Khi đứng ở cảnh giới Phạm thiên, vị này có thể làm cho 1.000 hệ thống thế giới nghe được điều mình nói’. Vậy thì một vị Phật Chánh Đẳng Chánh Giác tự mình giác ngộ và đáng được cung kính có thể làm cho bao nhiêu hệ thống thế giới nghe được tiếng vị ấy nói?
– Này Ānanda, Abhibhū chỉ là đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Chánh Giác, khả năng của một vị Chánh Đẳng Chánh Giác là không thể nghĩ bàn. 2“Sāvako so Ānanda appameyyā tathāgatā”. Theo Chú giải, Đức Phật nói rằng: ‘Ānanda, sao ông lại nói vậy? Vị này chỉ là đệ tử, có được một phần trí tuệ. Nhưng chư Phật Chánh Đẳng Chánh Giác Tathāgata đã hoàn hảo 10 ba la mật và có trí tuệ siêu thế, nên khả năng của các vị là không thể nghĩ bàn. Phạm vi, mức độ và năng lực của một đệ tử và của một vị Phật khác nhau xa một trời một vực, như đem một chút bụi đất dính trên móng tay so với đất trên trái đất này vậy”.
Đại đức Ānanda lại hỏi Đức Phật câu hỏi này lần thứ hai và rồi lần thứ ba. Đức Phật nói:
– Này Ānanda, ông có nghe nói rằng Cūḷanika lokadhātu (hệ thống thế giới nhỏ) gồm 1.000 thế giới nhỏ?
– Thưa Đức Thế Tôn, đã đến lúc lắng nghe. Xin Thế Tôn chỉ dạy. Nghe Ngài nói, chư tăng sẽ ghi nhớ trong tâm.
– Này Ānanda, hãy lắng nghe. Ta bắt đầu nói.
– Dạ thưa vâng.
– Ānanda, mỗi mặt trăng và mỗi mặt trời xoay theo chu kỳ của nó và tỏa sáng chung quanh. 1.000 đơn vị gồm 1.000 mặt trăng và 1.000 mặt trời như thế hợp lại tạo nên 1.000 hệ thống thế giới nhỏ. Như vậy, trong 1.000 hệ thống thế giới nhỏ này, có 1.000 mặt trăng, 1.000 mặt trời, 1.000 núi Sineru, 1.000 vùng đất ở hướng Nam 3Jambudīpa là vùng đất ở hướng Nam, bao gồm Ấn Độ., 1.000 vùng đất ở hướng Tây, 1.000 vùng đất ở hướng Bắc, 1.000 vùng đất ở hướng Đông, 1.000 Tứ Đại Dương(tứ đại dương nghĩa là bốn biển), 1.000 Tứ Đại Thiên Vương, 1.000 cõi của Tứ Đại Thiên Vương, 1.000 cõi Tam Thập Tam Thiên, 1.000 cõi trời Dạ Ma, 1.000 cõi trời Đâu Xuất, 1.000 cõi trời Hóa Lạc Thiên, 1.000 cõi trời Tha Hóa Tự Tại, 1.000 cõi Phạm thiên. Này Ānanda, đây là 1.000 hệ thống thế giới nhỏ Cūḷanika lokadhātu.
Này Ānanda, có 1.000 hệ thống thế giới nhỏ Cūḷanika lokadhātu như thế hợp lại tạo nên một hệ thống thế giới cỡ trung Majjhimikā lokadhātu (gồm 1.000 nhân 1.000 tức một triệu thế giới hợp thành). Và 1.000 hệ thống thế giới cỡ trung như thế hợp lại tạo thành một hệ thống thế giới cỡ đại Mahāsahassī lokadhātu (gồm 1.000 x 1.000 x 1.000 tức là một tỉ thế giới hợp thành).
– Thưa Đức Thế Tôn, bằng cách nào mà vị Phật Chánh Đẳng Chánh Giác có thể làm cho cả một hệ thống thế giới cỡ đại gồm triệu triệu thế giới hợp thành nghe được tiếng nói của Ngài, hoặc làm cho những thế giới mà Ngài muốn họ nghe có thể nghe được?
– Này Ānanda, Như Lai tỏa ánh sáng đến khắp một hệ thống thế giới cỡ đại gồm triệu triệu thế giới hợp thành để những chúng sinh nơi đó hay biết, cảm nhận được ánh sáng này. Và Như Lai hướng âm thanh về đó, làm chúng sinh nghe được giáo pháp. Bằng cách này, ta làm cho pháp âm vang xa đến nơi nào ta muốn trong hệ thống thế giới cỡ đại này.
Nghe vậy, Đại đức Ānanda nói với tỳ khưu Udāyi:
– Tôi quá may mắn. Tôi quá may mắn vì thầy của tôi quả thật vĩ đại và tuyệt vời!
Tỳ khưu Udāyi hỏi Đại đức Ānanda:
– Này sư Ānanda, ông có được những lợi lạc gì khi có một vị thầy vĩ đại và tuyệt vời như thế chứ? 4Sư Udāyi là vị sư phạm nhiều sai lầm khiến Đức Phật đặt ra vô số giới luật cho tỳ khưu. Theo Chú giải, vị này đã từng lên tiếng chống đối Đại đức Ānanda làm thị giả cho Đức Phật. Vào lúc này, vị sư đó đang tìm cớ chê bai Đại đức Ānanda, vì Đại đức Ānanda chưa thành A La Hán.
Nghe vậy, Đức Thế Tôn nói:
– Udāyi, ông không nên nói như vậy. Nếu như Ānanda qua đời trước khi tận diệt được tham ái trong tâm, vì sự tôn kính Như Lai, Ānanda sẽ được sinh vào cõi chư thiên trở thành vua trời Đế Thích trong bảy kiếp, hoặc tái sinh làm đại vương ở vùng đất hướng Nam trong bảy kiếp. Nhưng ta biết Ānanda sẽ kinh nghiệm loại trí tuệ sau cùng 5Đạo quả A La Hán, chứng ngộ Niết Bàn ngay trong kiếp này.
- 1Đại đức Abhibhū là một trong hai vị trưởng đại đệ tử của Đức Phật Sikhī, cũng như Đại đức Xá Lợi Phất và Mục Kiền Liên là hai vị trưởng đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca vậy.
- 2“Sāvako so Ānanda appameyyā tathāgatā”. Theo Chú giải, Đức Phật nói rằng: ‘Ānanda, sao ông lại nói vậy? Vị này chỉ là đệ tử, có được một phần trí tuệ. Nhưng chư Phật Chánh Đẳng Chánh Giác Tathāgata đã hoàn hảo 10 ba la mật và có trí tuệ siêu thế, nên khả năng của các vị là không thể nghĩ bàn. Phạm vi, mức độ và năng lực của một đệ tử và của một vị Phật khác nhau xa một trời một vực, như đem một chút bụi đất dính trên móng tay so với đất trên trái đất này vậy”.
- 3Jambudīpa là vùng đất ở hướng Nam, bao gồm Ấn Độ.
- 4Sư Udāyi là vị sư phạm nhiều sai lầm khiến Đức Phật đặt ra vô số giới luật cho tỳ khưu. Theo Chú giải, vị này đã từng lên tiếng chống đối Đại đức Ānanda làm thị giả cho Đức Phật. Vào lúc này, vị sư đó đang tìm cớ chê bai Đại đức Ānanda, vì Đại đức Ānanda chưa thành A La Hán.
- 5Đạo quả A La Hán
